Το μεγαλύτερο προσκύνημα που γίνεται στη Χίο είναι στις 22 Ιουλίου κάθε χρόνο, γιορτή της Αγίας Μαρκέλλας. Εδώ και πολλά χρόνια πιστοί απ’ όλη τη Χίο (και όχι μόνο) ξεκινούν από το προηγούμενο βράδυ της εορτής Της και πηγαίνουν περπατώντας έως την εκκλησία της Αγίας Μαρκέλλας , περίπου 7 χιλιόμετρα Βορειοδυτικά της Βολισσού και 48 χιλιόμετρα από την πόλη της Χίου. Μ’ αυτό τον τρόπο ο λαός θέλει να δείξει την πίστη του και να ζητήσει τη βοήθεια της θαυματουργού Αγίας. Ο Testevuide στο βιβλίο του «Το νησί της Χίου» αναφέρει: “Μικρά αγγλικά, ελληνικά και οθωμανικά ατμόπλοια φορτωμένα προσκυνητές από τις ακτές της Ευρώπης και της Ασίας …Περίπου 6000 προσκυνητές κατασκηνώνουν σ’ αυτή την ερημιά..” .
Σήμερα σχεδόν όλοι οι Χιώτες πηγαίνουν να προσκυνήσουν την ημέρα της χάρης της. Η Αγία Μαρκέλλα γεννήθηκε στη Βολισσό περίπου το 1500 μ.Χ. από γονείς που αγνοούμε τα ονόματά τους. Ήταν μια απλή και πολύ όμορφη κοπέλα , δυστυχώς ορφανή από μητέρα. Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία δεν ήθελε να υπακούσει στις ανήθικες επιθυμίες του ειδωλολάτρη πατέρα της. Εκείνος την κυνήγησε μέσα στα άγρια βουνά και την βρήκε στην παραλία , κρυμμένη σ’ ένα βάτο. Ο πατέρας της πυρπόλησε τη βάτο για να την αναγκάσει να βγει. Εκείνη βγήκε και άρχισε πάλι να τρέχει και να παρακαλεί το Θεό να ανοίξει τη γη και να την καταπιεί, για να γλιτώσει. Έτσι κι έγινε , μόνο που δεν πρόλαβε να την καταπιεί ολόκληρη η γη . Ο πατέρας της , την πρόλαβε και της έκοψε το κεφάλι και το πέταξε στη θάλασσα.
Στον τόπο του μαρτυρίου της αναβλύζει αγίασμα και κοντά σ’ αυτό είναι κτισμένη η εκκλησία της Αγίας Μαρκέλλας.
Τι λέει ο μύθος:
Η Αγία Μαρκέλλα κατάγονταν από τη πόλη Βολισσό της Χίου. Η μητέρα της ήταν χριστιανή ενώ ο πατέρας της ειδωλολάτρης. Από την μητέρα της γαλουχήθηκε τις αρχές και τις αξίες της Χριστιανικής πίστης, τις οποίες και εφάρμοσε εις το έπακρόν τους. Καθημερινά λάτρευε τον Τριαδικό Θεό με νηστείες, προσευχές και ελεημοσύνες. Ζούσε όχι για τον εαυτόν της αλλά για τον πλησίον. Καθημερινά θυσίαζε το είναι της για την Αγάπη του Νυμφίου της Ιησού Χριστού στον οποίο είχε αφιερωθεί. Το σύνολο των αρετών και των χαρισμάτων της την έκαναν την περιζήτητη νύμφη. Πολλοί νέοι της εποχής ζητούσαν να την μνηστευτούν. Αυτή όμως πιστή στον εν παρθενία βίο, αρνούνταν σταθερά. Σε μικρή ηλικία χάνει την μητέρα της όταν αυτή εκδημεί προς την ουράνιο Βασιλεία. Η μικρή όμως Μαρκέλλα με μεγαλύτερο σθένος στρέφει τους οφθαλμούς της προς τα Άνωθεν και τον Ζωοδότη Νυμφίο της Κυριο Ημών Ιησού Χριστό. Εντατικοποιεί τις προσπάθειες της στην καλλιέργεια των αρετών και καθίσταται οσιακή μορφή μεγάλου αναστήματος παρά το νεαρό της ηλικίας της.
Ο μισάνθρωπος διάβολος δεν μπορούσε να ανεχτεί την πύρινη πίστη κατά πράξης της Μαρκέλλας. Δεν μπορούσε όμως να την ρίξει σε αυτόβουλο αμάρτημα της ώστε να την κατακρημνίσει πνευματικά . Δεν θα μπορούσε άλλωστε, αφού η Αγία ενεργώντας με το αυτεξούσιο , είχε νεκρώσει τη σάρκα και τις επιθυμίες αυτής. Είχε θωρακιστεί με την πανοπλία της Αγάπης του Κυρίου της την Θείαν Χάρην. Έτσι στράφηκε στο να χρησιμοποιήσει ως όργανο του τον πατέρα της. Αυτός άλλωστε ήταν πάντα αντίθετος με τον τρόπο ζωής της κόρης του . Πολλές φορές είχε προσπαθήσει να την μεταπείσει για να αλλάξει στάση . Τώρα όμως είχε εξοργιστεί . Προσπαθούσε με παντοίο τρόπο να την κάνει να αρνηθεί τον Χριστό Κανένας από τους τρόπους του είτε καλός , είτε με απειλές και βία δεν απέδωσε. Η αποφασιστικότητα της Αγίας ήταν καθοριστική και αμετάκλητη. Τίποτε δεν την έκανε να αλλάξει ή να ανταλλάξει την πίστη της σε Αυτόν. Η αφόρητη ζωή την έκανε να εγκαταλείψει το πατρικό της σπίτι για να βρει καταφύγιο στο βουνό .
Μέσα στα δάση υμνούσε και δοξολογούσε τον Θεό που την αξίωνε να διωχτεί για το Άγιο όνομα του. Ο πατέρας της όμως σαν δαιμονισμένος άρχισε να την καταδιώκει κι εκεί. Κατά παράδοση , ο διάβολος τόσο του είχε θολώσει το νου , που έτρεφε ακόμα και σαρκικούς λογισμούς για την ίδια του την κόρη . Όταν η διωκόμενη Μαρκέλλα τον αντιλήφθηκε ότι ήταν κοντά της κρύφτηκε σε μια βάτο. Ο πατέρας της , μετά από την υπόδειξη ενός βοσκού την εντόπισε και για να την αναγκάσει να βγει από την βάτο, της έβαλε φωτιά. Έτσι η Αγία καταπληγωμένη από τα αγκάθια και εξασθενημένη από τον καπνό και το πυρ έτρεξε προς την ακροθαλασσιά , στην προσπάθεια της να τον αποφύγει και να σωθεί . Στην προσπάθεια της αυτή ο πατέρας της τη σημάδεψε με το τόξο ή το όπλο του και την πλήγωσε . Η αγία άρχισε ακατάσχετα να αιμορραγεί και το αίμα της να βάφει τις πέτρες της ακρογιαλιάς. Συνέχισε όμως να τρέχει , αλλά οι δυνάμεις της την εγκατέλειπαν και ο διώκτης πατέρας της την πλησίαζε όλο και περισσότερο. Τότε η Αγία προσεύχεται προς τον Κύριο Ιησού Χριστό προκειμένου να την διαφυλάξει . Και ω του θαύματος ! Η πέτρα στην οποία ανακάθισε τελειωτικά, άνοιξε και έκρυψε το σώμα της , ως την μέση . Ο πατέρας αφού προσπάθησε να την βγάλει χωρίς αποτέλεσμα , αφού έκοψε πρώτα τους μαστούς της στην συνέχεια την αποκεφάλισε. Την τίμια κεφαλήν της την πέταξε στην θάλασσα την οποία στην συνέχεια την συνέλλεξε κατά τρόπο θαυμαστό , κάποιο πλοίο και την μετέφερε στην Ρώμη.Έτσι η Αγία Μαρκέλλα έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου για την πίστη της στον Χριστό . Μαρτύρησε από τον ίδιο της τον πατέρα όπως η αγία Βαρβάρα και τόσες άλλες αγίες . Χαριτώθηκε από τον Θεό με την θαυματουργία και αναρίθμητα είναι τα θαύματα που καθημερινά αναφέρονται ειδικά κατά τους έσχατους χρόνους.
Από τον βράχο που έκρυψε το σώμα της αναβλύζει αγίασμα και όταν ιερέας διαβάζει την παράκληση, το νερό της θάλασσας αρχίζει να βράζει, και σταματά όταν τελειώσει η παράκληση.Αξιοσημείωτης επίσης είναι και η αναφορά ότι στην παραλία που άρχισε να αιμορραγεί από το πρώτο χτύπημα του πατρός της , η Αγία Μαρκέλλα και σε απόσταση μέχρι τον τόπο του μαρτυρίου της , οι πέτρες είναι ακόμη και σήμερα ερυθρού χρώματος από το άγιο αίμα της.
