Τα Καρδάμυλα είναι η τρίτος μεγαλύτερος οικισμός της Χίου (μετά την πόλη της Χίου και το Βροντάδο). Το όνομα της πόλης έχει διατηρηθεί από την αρχαιότητα, αν και η σημερινή μορφή της είναι πιο πρόσφατη. Έχει ένα λιμάνι, το Μάρμαρο, στο μυχό ενός μεγάλου υπήνεμου κόλπου. Η πλειονότητα του πληθυσμού ασχολείται με τη ναυτιλία. Στα πρόσφατα χρόνια έχουν χτιστεί αρκετά σχολεία και δημόσια κτίρια με δωρεές από εφοπλιστές προς τη γεννέτειρά τους, αλλά η εκετεταμένη αστική ανανέωση σημαίνει ότι δεν έχει διασωθεί σχεδόν τίποτα από τα παλιά παραδοσιακά κτίσματα. Τα ερείπια ενός μεσαιωνικού οχυρού διατηρούνται στο λόφο Γριά. Κάποια ίχνη τειχών της Ελληνιστικής περιόδου δείχνουν ότι η τοποθεσία ήταν οχυρωμένη κατά την αρχαιότητα.
Παντού στην περιοχή των Καρδαμύλων, είναι διάσπαρτα τα ίχνη περαστικών πολιτισμών από την εποχή των Πελασγών, των Περσικών πολέμων, της Ρωμαϊκής & Βυζαντινής εποχής. Αυτό το δηλώνουν τα τείχη και οι κατεργασμένες πέτρες καθώς και δεκάδες αρχαϊκά και ελληνικά ονόματα (τοπωνύμια). Το όνομα Καρδαμύλη, που στα νεώτερα χρόνια έγινε Καρδάμυλα είναι καθαρά ελληνικό και προέρχεται πιθανόν από την λέξη “κάρδαμο”, λαχανικό που υπήρχε κάποτε άφθονο στην περιοχή.
Στην περιοχή κάποτε υπήρχαν σπουδαίες και ιστορικές πόλεις όπως τα Κοίλα, το Δελφίνι και τα Πάρβαντα και τα γύρω από αυτές χωριά που όλα μαζί έφτιαξαν τα σημερινά Καρδάμυλα. Πότε ακριβώς έγινε αυτό, ιστορικά είναι άγνωστο. Η παράδοση όμως λέει ότι οι κάτοικοι των πόλεων και των χωριών μαζεύτηκαν από τον φόβο των πειρατών σιγά σιγά στην οχυρή θέση που βρίσκονται τα σημερινά Καρδάμυλα. Και εγκατέλειψαν χωριά και πόλεις. Στην περιοχή λατρεύονταν ο Πελινναίος Δίας (Ζευς) στο Πελινναίο ή Πεληναίο βουνό, το υψηλότερο της Χίου που άγνωστο πότε αντικαταστάθηκε από την λατρεία του προφήτη Ηλία δηλαδή του θεού Ήλιου.
Μνημονεύονται και από τον Θουκυδίδη σαν Καρδαμύλη, πόλη στην οποία οι Αθηναίοι έκαναν απόβαση το 411 π.Χ. Στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή έπαιξε σημαντικό ρόλο λόγω της θέσης του.
Στα μεσαιωνικά χρόνια δέχεται την καταστροφική μανία των πειρατών, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να δημιουργήσουν κάστρα και παρατηρητήρια στην γύρω περιοχή. Στην σφαγή της Χίου το 1822 τα Καρδάμυλα δεν γλίτωσαν από την καταστροφή. Απελευθερώθηκαν όπως και ολόκληρη η Χίος το 1912.
Σήμερα τα Καρδάμυλα χωρίζονται σε τρεις απλωμένους οικισμούς, τα “Καρδάμυλα” (ή “Άνω Καρδάμυλα”) χτισμένα στους πρόποδες του βουνού “Γρηά”, με το επίνειό τους το “Μάρμαρο” και την προέκτασή του, την γραφική συνοικία της “Ράχης”.
